Waterontharder of waterontkalker een introductie

kalkaanslag douchekraan

Een waterontharder of waterontkalker, de naam zegt het al, onthardt of verwijdert kalk uit het water. Water waarin veel kalk en magnesium zit noemen we hard water. Met hard water heb je onnodig veel zeep nodig bij het wassen en heb je last van kalkstrepen en kalkresten. Waterontharders halen kalk en magnesium uit het water en zo wordt van hard water zacht water gemaakt. Wat de waterhardheid bij jou is kan je controleren in het artikel waterhardheid per waterleidingmaatschappij.

Tijdens de installatie wordt meestal direct achter de watermeter de waterleiding onderbroken en omgeleid via de waterontharder. Hierdoor stroomt al het water wat je in huis gebruikt door de waterontharder en is dit zacht water. Vanaf dat moment heb je geen last meer van kalkvlekken in douche of bad, hoef je veel minder zeep te gebruiken in de wasmachine en is wasverzachter overbodig. Het ontkalken van de douchekop, waterkoker, Nespresso, Senseo apparaat e.d. is hierdoor niet meer nodig. Niet alleen voelt al je was zachter aan, ook je huid. Het opwarmen van warm water in de cv-combi ketel of boiler zal minder energie kosten omdat de kalkaanslag niet meer voorkomt die de warmte tegenhield.

Welke keuzes zijn te maken bij de aanschaf van een waterontharder?

Het is verstandig om van te voren een keuze te maken voor het type waterontharder. Als je goed voorbereid wilt zijn dan moet je van te voren een keuze gemaakt hebben over de volgende aspecten:

Alle bovenstaande aspecten tref je aan bij onze testrapporten van waterontharders.

Waar wordt de waterontharder geplaatst?

Meestal wordt de waterontharder geïnstalleerd in de de meterkast of vlak daarbij. Dat is verreweg het eenvoudigst en zijn de installatiekosten het laagst. Maar strikt genomen kan de waterontharder overal in het huis staan zoals in de berging, kelder, (bij)keuken, onder de trap, in de garage of kruipruimte.

Wil je hem installeren buiten de meterkast dan moeten twee waterleidingen (aanvoer/retour) vanaf de meterkast naar die ruimte worden aangebracht. Meestal worden de leidingen in de kruipruimte aangebracht. Daarnaast heb je bij het apparaat een rioolaansluiting met sifon nodig voor het spoelwater van het regeneratieproces. Dat afvalwater bevat de kalk en magnesium die uit het water is gehaald.

Daarmee komen we gelijk op de werking van de waterontharder. De waterontharder bevat niet een filter in de traditionele zin (als: een soort zeef met hele kleine gaatjes). Het harde leidingwater wordt onthard in een ionenwisselaar. Dat is een duur woord voor een cilinder gevuld met zéér kleine kunstharskorrels. Terwijl het leidingwater door deze cilinder met bolletjes stroomt blijft (vereenvoudigd voorgesteld) de kalk en magnesium achter op deze kunstharskorrels en hou je zacht water over.

Waterontharders zijn duurzame apparaten.

Nadat een bepaalde hoeveelheid kalk uit het water is gehaald zijn de kunsthars korrels verzadigd en moeten deze ontdaan worden van kalk en magnesium. Het verwijderen van de kalk uit deze onthardingscilinder wordt regenereren of regeneratie genoemd. De "filter" wordt dan weer schoongespoeld en is weer als nieuw. Dit regeneratieproces kan zonder problemen 10 tot wel 25 jaar achter elkaar plaatsvinden zonder noemenswaardige degradatie. Waterontharders zijn dus duurzame apparaten.

Tijdens het regenereren wordt water waarin onthardingszout is opgelost door de onthardingscilinder gespoeld. Na ongeveer twintig minuten is alle kalk en magnesium verwijderd en wordt dit pekelwater inclusief kalk en magnesium weggespoeld in het riool. Vandaar dat in de buurt van de waterontharder een kleine rioolaansluiting beschikbaar moet zijn vergelijkbaar met die voor wasmachine, vaatwasser, boiler en gootsteen. Bij afwezigheid van zo'n afvoer zal de installateur deze aanbrengen.

Waterontharders hebben dus regeneratiezout, ook wel onthardingszout genoemd, nodig tijdens het regenereren net als de vaatwasser dit nodig heeft (feitelijk zit in de vaatwasser een mini waterontharder die technisch exact gelijk is aan de waterontharders die we hier behandelen). Om het zoute water door de onthardingscilinder te spoelen is druk nodig. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de waterdruk van de drinkwaterleiding. Een waterpomp zal je dus niet aantreffen in waterontharders.

Compact- en duo-modellen

kinetico sumo 1 waterontharder
Kinetico Sumo1 waterontharder (voorbeeld van een compact model waterontharder)

Waterontharders zijn te koop in de zogenaamde "compacte" of "duo modellen" met beiden hun specifieke voor- en nadelen. Het enige verschil heeft te maken met de plaats waar het onthardingszout zout wordt bewaard (technisch zijn beide type exact aan elkaar gelijk en ontharden het water evengoed). Bij de compact modellen zijn de onthardingscilinder en de voorraad met onthardingszout samengebracht in één behuizing.

Bij de duo modellen bestaat de waterontharder uit twee losse "dozen", in de een zit de onthardingscilinder en in de ander zit alleen maar de voorraad met onthardingszout en zijn onderling met een heel dun slangetje met elkaar verbonden.

De waterontkalker gebruikt dus bij iedere regeneratiecyclus een beetje zout. Je zal dus, afhankelijk van de voorraad zout, om de paar weken tot maanden het regeneratiezout moeten bijvullen. Daarom is het handig als het apparaat goed bereikbaar is. In situaties waar weinig ruimte beschikbaar is kan je overwegen te kiezen voor een duo model waterontharder omdat de onthardingscilinder en het zoutreservoir een paar meter uit elkaar kunnen staan.

Vier flinke schoenendozen

WS Duo Eco
WS Duo Eco van de Waterspecialist met een los zoutvat

Dat de waterontharder vaak in de meterkast wordt geplaatst komt niet alleen omdat dit de eenvoudigste installatie is maar ook omdat het apparaat (meestal) zo klein is dat het daar ook past. Stapel denkbeeldig vier flinke schoenendozen op elkaar, of als je daar meer gevoel bij hebt: een stapel van drie kratjes bier, en je hebt een goede indruk van de omvang van een compacte waterontharder. Natuurlijk heb je ook veel grotere waterontharders maar het gaat om het idee.

Waterontharder op waterdruk of elektriciteit?

Waterontharders zijn verkrijgbaar in twee versies, de een werkt op basis van waterdruk (hydraulisch), de ander heeft een klein beetje elektriciteit nodig van een stel batterijen of uit het stopcontact. De versie met elektriciteit gebruikt de elektriciteit voor de elektrische watervolume meting, het computertje en de hydraulische kleppen. Dit kost maar weinig elektriciteit maar omdat hij 24 uur per dag aanstaat, loopt dat toch op. Beide type waterontharders hebben zo hun voor- en nadelen. Als je nu al last hebt van een lage waterdruk dan moet je dit overleggen met de installateur en kan je overwegen om een hydrofoor te laten installeren die de waterdruk kan verhogen.

Wat kost een waterontharder?

De kosten van een waterontharder vallen uiteen in een aantal delen:

  • De aanschafkosten, denk aan achthonderd tot ruim tweeduizend euro.
  • De kosten voor de installatie, denk aan een bedrag van rond de tweehonderd euro.
  • De kosten van het regeneratiezout, ongeveer zestig euro per jaar.
  • Voor de waterontharders die met een batterij of 230 Volt werken: de kosten van de batterij of elektriciteit. Denk aan een paar euro.
  • De kosten voor het onderhoud; geadviseerd wordt om eens per jaar, uiterlijk eens per twee jaar de waterontharder te laten onderhouden waarbij hij gelijk ook wordt gedesinfecteerd. Een handige klusser, die zich heeft ingelezen op het onderwerp, kan dit ook zelf. Kosten verschillen per bedrijf maar denk aan prijzen rond de honderd euro.

Wat bespaart een waterontharder?

Tegenover de kosten van de waterontharder staan ook grote besparingen. De besparingen zijn lastig exact uit te rekenen mede omdat het afhankelijk is van de hardheid van je leidingwater maar grofweg zullen de kosten (uitgesmeerd over de levensduur van de ontharder) gedekt worden door de besparingen. Je kan dus genieten van de luxe van onthard water terwijl je dit op termijn vrijwel niets kost.

  • Significant minder wasmiddel in de wasmachine.
  • Drastisch minder shampoo en handzeep gebruik.
  • Geen spoelglans en zout meer nodig in de vaatwasser.
  • Wasverzachter kan je achterwege laten (of nog maar een klein beetje voor het lekkere geurtje).
  • Dure ontkalkingsmiddelen én tijd voor het verwijderen van kalkaanslag en kalkvlekken in de gootsteen, douche, bad en toilet zijn verleden tijd.
  • Ontkalken van Senseo, Nespresso, waterkokers en dergelijke is niet meer nodig.
  • Flinke besparingen op energiekosten: hard water vormt kalkaanslag op verwarmingselementen zoals in een wasmachine, waterkoker, boiler, cv-combi ketel of koffiezetter en deze kalk is een goede isolator (houdt de warmte tegen) waardoor onnodig lang "gestookt" moet worden om water op te warmen. Denk aan besparingen tussen de 10 en 30% voor het warm water gedeelte. Overigens, bestaand kalkaanslag zal verdwijnen bij gebruik van de waterontharder.

Te zacht water schadelijk?

Veel discussie bestaat rond het onderwerp "is zeer zacht water schadelijk"? Het idee leeft dat zeer zacht water makkelijker metaal van de (koperen) leiding kan opnemen en dat geheel ontkalkt water niet goed voor je botten is. Hier zijn niet veel onderzoeken naar gedaan maar deze stelling lijkt niet houdbaar te zijn. Dat lijkt ook logisch omdat in een waterontharder calcium en magnesium wordt verwijderd maar daarvoor in de plaats natrium in het water komt. De hoeveelheid opgeloste zouten blijft dus gelijk.

Over de hoeveelheid opgelost kalk in het water (veel of juist weinig) lijkt geen discussie meer te bestaan, maar er komen vanuit de wetenschap geluiden dat dit niet geldt voor magnesium. Het opgeloste magnesium lijkt goed voor een mens te zijn. Mede daarom zijn wij maar voorzichtig. Als ergens discussie over is zou het mogelijk waar kunnen zijn en dan kan je maar beter aan de veilige kant zitten. Daarom kan je overwegen om het water niet totaal te ontharden maar dit te beperken tot bijvoorbeeld 3 dH (Duitse hardheden). Vrijwel iedere waterontharder heeft een knop waarmee je deze waterhardheid kan instellen, de zogenaamde "resthardheid instelling". Vraag er naar als je een waterontharder gaat aanschaffen.

Regeneratiecyclus

Vlak voordat de filter verzadigd is moet de waterontharder geregenereerd worden. Dit kan op twee manieren worden gerealiseerd. De meest en onnauwkeurigste manier is op basis van tijd. Je stelt in dat om de x aantal dagen in de nacht een regeneratieproces moet starten. Of het dan nodig is of niet, wellicht ben je met vakantie, het apparaat wordt geregenereerd. Je voelt al aan dat dit onnodig veel zout kan kosten. Een veel betere (en meest gangbare) methode is om de hoeveelheid water te meten wat door de waterontharder is gestroomd. De hoeveelheid onthard water is natuurlijk een zeer goede indicatie wanneer de filter "vol" zit en weer geregenereerd moet worden.

Doorstroomcapaciteit

De grootte van de cilinder met kunsthars korrels bepaalt de maximale doorstroomsnelheid. De vraag is welke doorstroomsnelheid wil je hebben? Pak een emmer van 10 liter en vul deze met de douche- of badkraan op de grootste stand. Meet de tijd om deze emmer van 10 liter te vullen. Is dat bijvoorbeeld 50 seconden dan kan je dit omrekenen naar het aantal liters per minuut of per uur. Reken het eerste om per seconde en vermenigvuldig het dan met 60 seconden. In dit voorbeeld wordt dit dan 10 liter / 50 seconden x 60 seconden = 12 liter per minuut. Als je het per uur wilt uitrekenen wordt het: in een uur zitten 3600 seconden. Dus 3600 / 50 seconden per emmer = 72 emmers van 10 liter in een uur. Je hebt dan een doorstroomsnelheid van 720 liter water of te wel 0,72 m3 water per uur (een kuub is 1000 liter). Een waterontharder met een maximale doorstroom capaciteit van bijvoorbeeld 1 m3 per uur of 17 liter per minuut (of meer natuurlijk), is dan perfect.

Inhoud zoutvat

Regeneratiezout bijvullen, is natuurlijk nooit een leuk werkje, hoe simpel het ook is. Daarom is een groot zoutvat natuurlijk prettiger dan een kleine. Waterontharders voor huishoudelijk gebruik zijn te koop met verschillende maten zoutvaten. In de kleinste kan zo'n 8 kg, de grotere 35 kg of meer. Maar, hoe groter het zoutvat hoe groter het apparaat en dus ruimte inneemt.

Zuivert - filtert een waterontharder ook het leidingwater?

Nee, een waterontharder en een waterfilter zijn twee totaal verschillende apparaten. Een waterontharder onthard het water alleen maar. Waterfilters kunnen vrijwel alles uit het water halen, dus ook kalk en magnesium. Alleen dit soort waterfilters laat je niet het water voor je hele huis op die manier filteren. Waarom zou je de toilet doorspoelen of de tuin sproeien met super gefilterd water? Dat zou wel heel duur zijn. Daarom worden waterfilters meestal in de keuken geïnstalleerd en krijg je een apart (klein) kraantje bij je gootsteen waar heerlijk zuiver water uit komt. Meestal wordt hier een reverse osmose waterfilter voor gebruikt.

Verder lezen

We hebben vele artikelen geschreven over waterontharders die kan je hier vinden. Ook interessant zijn de vragen die bezoekers ons stelden die we opgenomen hebben op de pagina vragen van bezoekers.

Als je wilt weten welke modellen waterontharders geschikt zouden zijn voor jouw situatie kan je gebruik maken van onze kieswijzer..


Offerte service

Wilt u een aantal op maat gesneden aanbiedingen ontvangen van waterontharders? Klik dan hier.


aanpassing/controle: 20221201

Foutje of aanvulling? Stuur ons een reactie

home­