Welke waterontharder kopen?

Je wilt een waterontharder kopen omdat je het water veel te hard vindt en je bent de kalkaanslag beu. Geen kalkvlekken meer op de tegels of douchewand en ook geen douchekraan onder de kalk. Een waterontharder is dan de oplossing. Maar welke moet je kopen? Zijn er ook naast de voordelen ook nadelen aan een waterontharder waar je van moet weten?

• Verschillende type waterontharders
• Twee termen die je moet kennen
• Kies een model wat betreft "grootte" bij je past
• Kiezen tussen een compact of duo-model
• 230 Volt, batterijen of waterdruk?
• Simplex, duplex of duplex parallel?
• Tijd of volume gestuurd?
• Nat of droog zoutvat?
• Resthardheid regelaar
• Installatie
• Voordelen waterontharder
• Nadelen waterontharder

Verschillende type waterontharders

Traditioneel bestond maar één type waterontharder, dat is het type die werkt met onthardingszout en met een ionenwisselaar zoals dit technisch heet. Dat is tot nu toe het enige type die daadwerkelijk al het kalk uit het water verwijderd. Zijn werking staat niet ter discussie. De laatste jaren zijn er een aantal alternatieven beschikbaar gekomen die niet het kalk uit het water halen maar "iets met de kalk doen" waardoor je er geen last meer van hebt. De effectiviteit van sommige van de gebruikte technieken staan ter discussie. In het artikel over de verschillende waterontharding technieken kan je daar meer over lezen.

Wij hebben een voorkeur voor de traditionele waterontharder met ionenwisselaar, wanneer wij de term waterontharder gebruiken dan bedoelen we in principe dat type ontharder.

Twee termen die je moet kennen

Er zijn twee termen die je in de zoektocht naar een waterontharder vaak tegen zal komen en nu mogelijk nog abacadabra zijn. Dat zijn de termen "ionenwisselaar" en "regenereren".

Het onderdeel wat bij een waterontharder het kalk uit het water verwijdert heet "ionenwisselaar" ook wel onthardingscilinder genoemd.

In die cilinder zitten minuscuul kleine kunsthars korrels, het lijkt net fijn zand. Terwijl het water langs deze korreltjes stroomt, halen zij het kalk uit het water. Na een aantal dagen zijn deze korrels verzadigd en is het tijd om dit kalk af te voeren.

Het kalk wordt van de korrels verwijderd door zout water er langs te laten stromen en dit zoute water met het kalk wordt afgevoerd op het riool. Daarna wordt de cilinder goed doorgespoeld, het zout komt dus nooit in je leidingwater terecht. Daarna zijn de korrels is de cilinder weer als nieuw en kan het kalk voor een aantal dagen weer verwijderd worden. De korrels "slijten" haast niet, de levensduur is zo'n 10 tot 20 jaar.

Dit schoonmaakproces wordt "regenereren" genoemd en zal eens in de vier tot acht dagen plaatsvinden. Het zout wat wordt gebruikt voor dit doorspoelen komt uit een voorraadvat en dit zout wordt, logisch, regeneratiezout maar soms ook onthardingszout genoemd.

Kom je in een brochure de term "ionenwisselaar" en/of "zout" tegen dan weet je zeker dat je te maken hebt met een traditionele waterontharder die al haast honderd jaar bestaat en al tientallen miljoenen keren over de gehele wereld is geïnstalleerd.

Kies een model wat betreft "grootte" bij je past

Waterontharders heb je in verschillende "groottes". Hoe "groot" je waterontharder moet zijn, wij spreken liever over de capaciteit, is afhankelijk van je waterverbruik.

Koop je een te grote waterontharder dan kost je dit onnodig meer geld en hij onthard het water niet beter dan een kleinere. Tevens zal de regeneratie interval tijd, het aantal dagen tussen twee regeneraties, langer worden dan gewenst en dat kan bacterievorming in de hand werken. Koop je een te klein model dan zal die wat vaker "spoelen met zout" waardoor hij wat verkwistender is met zout en spoelwater.

Omdat zo enorm veel waterontharders te koop zijn is het slim om "een eerste selectie te maken" door alleen maar te kijken naar modellen die wat de "grootte" betreft bij je passen. Onze kieswijzer waterontharders helpt je bij deze eerste selectie.

Kiezen tussen een compact of duo-model

De meeste kiezen voor een compact model waterontharder. Deze heeft de ionenwisselaar én het zoutvat met regeneratiezout in één compacte behuizing verenigd.

Soms zijn de afmetingen van dit compacte model net even te groot en past hij niet in de ruimte waar je hem bij voorkeur wilt laten installeren. Dan is het alternatief om een duo-model te kiezen. Die heeft een apart zoutvat alleen heeft deze een wat "rommeliger" uiterlijk.

Het duo-model heeft een aantal specifieke voordelen, zo is het zoutvat eenvoudiger schoon te maken tijdens een onderhoudsbeurt (hij is namelijk los te koppelen) en is het voorraadvat met zout lekker groot waardoor je een lange tijd het regeneratie zout niet hoeft bij te vullen.

230 Volt, batterijen of waterdruk?

Waterontharders zijn te koop in modellen die werken op 230 Volt, op batterijen of waterdruk. Modellen op 230 Volt of batterijen hebben het voordeel dat je onder andere het regeneratietijdstip kan instellen én dat ze ook tijdens vakantie door blijven gaan met regenereren, maar hebben als nadeel dat dit, een beetje, elektriciteit kost én je moet in de buurt van de ontharder een stopcontact hebben of bereid zijn eens per twee jaar de batterijen te vervangen. Waterdruk is natuurlijk prettig, je hebt totaal geen elektriciteit nodig maar het nadeel is dat hij niet tijdens de vakantie zal regenereren. Dat zal je na de vakantie, met een schroevendraaier, zelf moeten starten.

Simplex, duplex of duplex parallel?

Wereldwijd hebben de meeste waterontharders één ionenwisselaar, en dit model wordt een simplex model genoemd. Een beperkt aantal modellen hebben twee ionenwisselaars en worden duplex waterontharder genoemd. Deze duplex modellen zijn wel duurder en hebben in specifieke situaties bepaalde voordelen. Lees meer in het artikel over simplex en duplex waterontharders.

Tijd of volume gestuurd?

Vroeger waren alle waterontharders "tijd gestuurd", dat houdt in dat, ook al is de ionenwisselaar nog niet verzadigd met kalk, na een vast ingesteld aantal dagen de regeneratie plaatsvond. Tegenwoordig zijn haast alle waterontharders "volume gestuurd".

Bij de volume gestuurde modellen wordt het volume van het ontharde water gemeten. Die meetwaarde wordt gebruikt om te bepalen of de ionenwisselaar moet worden geregenereerd. De tijd gestuurd modellen kan je voor particulier gebruik beter mijden vinden wij. Het bespaart je onnodig regenereren dus spoelwater en zout. Meer informatie is te lezen in dit artikel.

Nat of droog zoutvat?

Voor het regenereren heeft de waterontharder zout nodig. Die bevindt zich in een voorraadvat. Sommige modellen laten vlak voor het regenereren een laagje water in dit zoutvat lopen en zuigen dit na een aantal minuten weer op om daarmee de ionenwisselaar te spoelen. Na het regenereren is geen (of in ieder geval heel weinig) water nog in het zoutvat en wordt daarom een "droog zoutvat" genoemd.

Andere waterontharders laten een klein laagje water juist na de regeneratie in het zoutvat lopen. Dan heeft het alle tijd om een deel van het zout op te lossen. Bij de volgende regeneratie wordt dit zoute water opgezogen en gebruikt voor het doorspoelen. Dit is wat een "nat zoutvat" wordt genoemd.

Er is niet veel discussie over dit onderwerp. Er lijkt een lichte voorkeur te bestaan voor een droog zoutvat maar dit zal voor weinigen een harde eis zijn bij de aanschaf. Het belangrijkste argument voor een droog zoutvat is dat de kans op een zoutklomp (ook wel zoutophoping, zoutkoek, zoutkorst of zoutbrug) het geringst is. Mocht je hier eens last van hebben dan is dit eenvoudig op te lossen, door even met een houten stok in het samengeklonterde zout te porren. De zoutklomp breekt dan in stukjes en zakt naar beneden.

Resthardheid regelaar

De meeste, maar niet alle waterontharders beschikken over een resthardheid regelaar. Met deze regelaar, ook wel mengventiel genoemd, ben je in staat de hardheid van het ontharde water in te stellen. Je zal denken, dat is vreemd, je koopt toch een waterontharder om alle kalk uit het water te laten halen en dan ga je toch niet achteraf dit water mengen met normaal leidingwater waardoor er toch weer wat kalk in het behandelde water zit? Dat lijkt vreemd maar er zijn argumenten om toch niet al het water te ontharden.

Wanneer je ook in staat wil zijn de resthardheid in te stellen zorg dan dat deze regelaar een integraal onderdeel uitmaakt van de waterontharder. Er zit dan een klein draaiknopje waar je in hele kleine stapjes de hardheid kan instellen. Sommige modellen hebben zo'n mengventiel niet en dan biedt de leverancier een mengventiel aan wat feitelijk een bypass kraan is. Dat vinden wij veel te grof. Daarnaast, als je een keer de bypass wil gebruiken dan ben je de "stand" kwijt van je "mengverhouding" en moet je nadien weer dit precies gaan instellen.

Installatie

Lees voordat je een waterontharder laat installeren het artikel door waarin we tips geven waar je op kan letten tijdens de installatie.

Voordelen waterontharder

Evident, je hebt geen last meer van kalkaanslag. Sterker nog, de bestaande kalkaanslag zal door het ontharde water verdwijnen. Je zal ook veel minder zeep, shampoo en wasverzachter gaan gebruiken. Om maar te zwijgen van de tijd die je bespaart doordat je niet meer kalkresten hoeft te verwijderen. Ook kan je kalkverwijderaar in het schap van de winkel laten staan.

Het grootste voordeel echter onttrekt zich aan je gezichtsveld. In boilers, quooker, cv-ketels, koffieautomaten en espresso apparaten zal de kalkaanslag die zich in het verleden heeft vastgezet op het verwarmingselement door gebruik van onthard water langzaam verdwijnen.

Deze kalk (ketelsteen) vormt voor de warmte een isolator. Hierdoor had je veel meer energie nodig om water te verwarmen. Doordat de kalkaanslag zal verdwijnen, zullen deze apparaten je flink energie gaan besparen. Dit "onzichtbare voordeel" zal het meeste geld gaan besparen en niet het verminderde verbruik van zeep, shampoo en dergelijke. Een waterontharder levert dus ook nog een positieve bijdrage aan het milieu.

Nadelen waterontharder

Een waterontharder (met ionenwisselaar) zal zo'n eens in de week moeten regenereren en daarbij gebruikt hij onthardingszout. Het gebruik van een waterontharder zal dus leiden tot een jaarlijkse kostenpost voor de aanschaf van regeneratiezout. Dat kost geen vermogen maar het is wel iets om rekening mee te houden. Wij vinden de prijs niet het aller vervelendste maar het "in de weg staan" van het voorraadje zoutzakken. Want meestal zijn dit zakken van 25 kg.

Sommige waterontharders maken gebruik van "blokken zout". Die zijn een heel stuk lichter en laten zich makkelijk inbrengen. Dit gemak gaat echter wel gepaard met een wat hogere prijs voor het zout.

Een waterontharder heeft onderhoud nodig. Eens per jaar is aan te bevelen maar je moet zeker het niet verder uitstellen dan eens in de twee jaar. Naast de algehele controle op de werking van het apparaat wordt de bak met de zoutvoorraad schoongemaakt en wordt de ionenwisselaar(s) met een speciaal middel gedesinfecteerd. Vaak wordt de onderhoudsbeurt gecombineerd met het aanvullen van de voorraad onthardingszout. Let er wel op wat je voor dit zout moet betalen want soms zijn dit niet de scherpste prijzen.

Een waterontharder zal tijdens het regenereren geluid produceren. Als zoiets in de nacht gebeurt en hij staat niet ver weg van je slaapkamer dan kan je daar mogelijk wakker van worden. In zo'n geval raden we je aan om het "regeneratiemoment" aan te passen van twee uur in de nacht naar bijvoorbeeld 11 uur in de ochtend.

Een waterontharder gebruikt tijdens het regenereren spoelwater. Hoeveel spoelwater wordt gebruikt is sterk afhankelijk van het model. Soms is dit beperkt tot 18 liter per keer maar sommige modellen verbruiken meer dan 100 liter.

Het water uit een waterontharder bevat iets meer natrium dan gewoon leidingwater. Heb je last van een verhoogde bloeddruk dan kan dit een punt van zorg zijn. Neem contact op met je arts om dit te bespreken. Een alternatief is gebruik van regeneratiezout op basis van kaliumchloride, maar dit is erg lastig verkrijgbaar én duurder in gebruik.

Plantjes binnen en buiten zijn niet dol op natrium. Ze gaan niet meteen dood maar als je het consequent zou gebruiken is dat niet zo goed. Daarom wordt geadviseerd om bijvoorbeeld één kraan, bijvoorbeeld een buitenkraantje, niet aan te sluiten op de waterontharder. Dat kraantje kan je dan gebruiken voor het tappen van water voor de planten of de tuin mee te besproeien.

Een waterontharder is milieu belastend. Dat zit hem vooral in het gebruik van het regeneratiezout en de lozing van de kalk en andere stoffen op het riool tijdens het spoelen.

Verder lezen

Lees eens de vragen die andere bezoekers hebben gesteld, ga naar de kieswijzer waterontharders of kijk in het overzicht van artikelen die we geschreven hebben.