We hebben een aantal maanden geleden een waterontharder laten installeren maar de douchekop is nog steeds regelmatig verstopt met kalkdeeltjes en als ik een emmertje water tap zie ik allemaal kalkdeeltjes er in zweven. Werkt mijn waterontharder wel?

Nog een tijd na de installatie van een waterontharder kan je last hebben van een verstopte douchekop en zwevende kalkdeeltjes. Die zwevende kalkdeeltjes in het water bewijzen juist dat de waterontharder wel werkt! Niets om zorgen om te maken. Lees hieronder het uitgebreide antwoord.

Kalkdeeltjes in het water

We hebben zelf exact dezelfde ervaringen. Nadat de waterontharder in gebruik was genomen viel ons ook op dat de douchekop "met die rubberen tuutjes" regelmatig was verstopt, gelijk aan de situatie van voordat we gebruik maakten van een waterontharder. Het water spuit dan niet meer recht naar beneden maar schuin weg, je zal het vast wel herkennen. Even met je vingers de silicone tuutjes "masseren" en het probleem is, tijdelijk, verholpen.

Vroeger kwam dit door kalkaanslag vanwege het harde water. Na de installatie van de waterontharder komt dit door de kalk in het water. Ja, lees de voorgaande twee zinnen nog maar eens een keer. We hebben een subtiel verschil gemaakt tussen "kalkaanslag" en "kalk" in die twee zinnen.

Niet bij de keukenkraan met perlator

Het viel ons overigens op dat het water uit de keukenkraan geen zichtbare kalkdeeltjes bevinden. Dat lijkt vreemd want ook dat komt uit de waterontharder. Wellicht speelt de leidinglengte en/of het gebruik van de perlator een rol. We zullen daar nog naar kijken.

Loslatende kalkdeeltjes

Zodra je een waterontharder hebt laten installeren zal onthard water uit je kraan stromen. Je kan dat eenvoudig meten met een waterhardheid meetsetje. Toch bleven we nadien last houden van de "kalk" in onder andere de douchekop. We hadden al een vermoeden waar het probleem vandaan kwam, maar het was tijd voor een klein onderzoek, heerlijk dachten we, want dingen onderzoeken vinden wij heel leuk.

We schroefden de douchekop van de flexibele slang en lieten even het water uit de slang doorlopen. Daarna vulden we een waterkan door de douchekraan even hard open te zetten (dus zonder die douchekop). Daarna hebben we er verschillende foto's van gemaakt.

Ons vermoeden werd bevestigd, in het water zweefden allemaal kalkdeeltjes. Als die kalkdeeltjes via de spuitmondjes in de douchekop naar buiten willen, blijven sommige steken en zorgen voor het "schuin weg spuiten effect" van de douchekop. Dat was dus verklaard, maar je zal je wellicht afvragen, waar komen die kalkdeeltjes in het water vandaan?

Waar komen de kalkdeeltjes vandaan?

De kalkdeeltjes in het leidingwater zijn losgelaten oude kalkafzettingen in de leidingen en/of boiler dan wel platenwisselaar in je cv-combiketel waar het douchewater wordt verwarmd en, als je dit hebt, uit de zonneboiler want ook daar wordt water verwarmd en vooral op plekken waar water wordt verwarmd ontstaat veel ketelsteen / kalkafzettingen.

Zodra je onthard water gebruikt wat uit een waterontharder komt, gebaseerd op een ionenwisselaar, zal dit water langzaam oude kalkafzettingen laten verdwijnen. Daar hebben we nog een onderzoek naar gedaan. Het ontharde water zorgt dat oude kalkresten verdwijnen maar blijkt dus gepaard te gaan met het loslaten van relatief grote kalkdeeltjes. Die zie je terug in je emmer als je water tapt voor bijvoorbeeld het schoonmaken van je ramen.

Kalk deeltjes in het water, en een verstopte douchekop zijn ondanks de waterontharder dus een heel goed teken en bewijst dat het apparaat echt zijn werk doet! Pas als alle kalk wat door de jaren is opgebouwd is weggespoeld zal je geen kalk meer terugzien. Als je tien jaar lang zonder waterontharder hebt geleefd kan het dus best nog even duren voordat je echt "kalkvrij" bent.

Dus ik heb nog steeds hard water ondanks de waterontharder?

Nee, het water wat uit je kranen stroomt is lekker zacht want daar zit geen opgeloste kalk meer in. Dat er kalkdeeltjes in het water zweven maakt het water niet hard! Dat heb je trouwens al gemerkt aan vele zaken zoals het geringe gebruik van zeep en shampoo onder de douche of bad en bijvoorbeeld dat je geen kalkresten meer hoeft weg te halen.

Zijn kalkdeeltjes in het water ongezond?

Wij hebben geen medische achtergrond en kunnen daarom deze vraag ook niet goed beantwoorden maar we hebben wel een paar ideeën.

De belangrijkste indicatie dat deze kalkdeeltjes onschadelijk zijn komt door het afwezig zijn van wettelijke maatregelen en/of waarschuwingen van waterontharder fabrikanten op dit punt. Nergens hebben we ooit gelezen dat het drinken van water na installatie van een waterontharder af te raden is.

Het enige waar voor gewaarschuwd wordt is dat patiënten met een verhoogde bloeddruk dit ontharde water beter kunnen mijden of gebruik moeten maken van kaliumchloride als "regeneratiezout" in plaats van Natriumchloride, de wetenschappelijke naam van wat wij kennen als keukenzout en het zout wat ook in waterontharders met een ionenwisselaar gebruikt wordt. Dat Kaliumchloride is trouwens heel lastig verkrijgbaar in Nederland en België.

De tweede indicatie dat deze kalkdeeltjes onschadelijk zijn komt doordat dit namelijk kalk en magnesiumzouten betreft wat een integraal onderdeel is van het leidingwater wat bij iedereen uit zijn kraan stroomt en kan dus geen bedreiging zijn voor de volksgezondheid. Alleen komt deze kalk en magnesium in kleine deeltjes vrij. We vermoeden dat deze kalkdeeltjes in de maag, waar een zeer sterk zuur milieu heerst door het maagzuur, zullen worden "opgelost" en kalkdeeltjes die toch nog de maag passeren zullen via het darmkanaal het lichaam verlaten.

En hoe zit het dan met kraanwater als je geen waterontharder gebruikt?

Om een compleet beeld te krijgen van de loslatende kalkdeeltjes hebben we ons experiment zowel gedaan met puur koud water en water uit de warmwaterleiding. In beide gevallen waren zwevende kalkdeeltjes zichtbaar. Om te controleren of de kalkdeeltjes wellicht al aanwezig waren in het leidingwater van de waterleidingmaatschappij hebben we een aantal keer de waterkan gevuld met water uit "het buitenkraantje" wat aangesloten is "voor de waterontharder" en dus onbehandeld water heeft. In dit water troffen we geen kalkdeeltjes aan. De kalkdeeltjes hebben dus een oorsprong in de "watervoerende delen" (leidingen, boiler, ...) die zich na de waterontharder bevinden, geheel volgens onze verwachting.

Waterontharder met ionenwisselaar

Bovenstaande beantwoording is gedaan op basis van een waterontharder met een ionenwisselaar (zo'n model die werkt met regeneratiezout). Voor het behandelen van water zijn ook andere technieken beschikbaar. Die technieken halen het kalk en magnesium niet uit het water maar, zoals de fabrikant dit vaak omschrijft "inactiveert" het kalk waardoor je geen last meer zou hebben van kalkafzettingen. We hebben een vermoeden dat deze andere waterbehandeling technieken geen invloed hebben op de bestaande kalkaanslag zoals we hierboven hebben beschreven.